GENEL KONULAR: Seyahatlerde cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve HIV
İçerik Eklenme Tarihi: 6/26/2009
Yazar
Prof.Dr. Volkan Korten
Paylaş ve Kaydet
Birçok bilimsel çalışma, iş veya gezi amaçlı seyahatlerde riskli seksin yaygın olduğunu göstermiştir. Bu seks amaçlı turistik seyahatlerde daha da artmaktadır. Bu konular yaygın olarak bilinmesine rağmen seyahat acentaları, seyahat sağlığı hizmeti verenler ve halk sağlığı uzmanları bu konuyu yeterince ciddiyetle ele almamaktadır.
Seyahat esnasında seks yapma olasılığı kişi genç, erkek, yalnız veya eşi dışında bir akran grupla seyahat ediyorsa, cinsel ilişkiye erken yaşta başlama, yoğun alkol tüketimi veya keyif verici madde kullanma, uzun seyahat, aynı yere tekrarlanan gidişler, kendi ülkesinde sık anlık seks yapanlar, hayatında çok sayıda partneri olmuş kişiler, sık evlilik dışı ilişkide bulunanlarda armaktadır. Seyahat esnasında cinsel yolla bulaşan hastalık (CYBH) alma riski cinsel ilişkide bulunulan partner tipindeki infeksiyon sıklığına bağlıdır. Nadiren taranan veya tedavi gören, birçok kişi ile korunmasız ilişkide bulunan partnerler en yüksek riski taşırlar. Gelişmekte olan bir ülkede en çok risk düşük ücretli seks çalışanlarında bulunabilir. Turistler genellikle partnerlerinin potansiyel riskini olduğundan düşük değerlendirmektedirler. Bu özellikle birkaç günlük, işin içine romantizm giren durumlarda daha da artmaktadır. CYBH bulunan kişilerin HIV bulaşma potansiyelini arttırması seyahat edenlerin korunmasında her ikisinin de göz önüne alınmasını gerektirmektedir.
Ticari seks çalışanlarının hastalık taşıma riski oldukça yüksektir. Örneğin 1990’larda yapılan bir çalışmada Tayland’da düşük ücretli hayat kadınlarında HIV taşıma oranı % 72 olarak saptanmıştır. Bu ülkede yaygın kondom kullanım kampanyalarıyla CYBH ve HIV yayılımı kısmen kontrol altına alınmış olsa da; günümüzde HIV alma riski en yüksek yer Afrika olup, bunu Güney Asya takip etmektedir.
Seyahat sağlığı danışması esnasında emin seks ile ilgili tavsiyeler, kondom kullanımı, kadınlar için acil hamileliği önleyici ilaçlar ve Hepatit B aşılaması seyahat öncesi korunma amaçlı verilebilecek hizmetler arasındadır. Kişi seyahat esnasında yeni bir partner ile ilişkide bulunacak ise bariyer metodlarını doğru bir şekilde kullanmalıdır. Çalışmalar kişilerin çoğunun kondom taşımasına rağmen, önemli bir oranda kullanmadıklarını veya kullanım esnasında problem yaşayabildiklerini göstermiştir. Bariyer önlemleri birçok hastalığa karşı koruma sağlasa da kondomun koruyamadığı alanlarda papillomavirus ve Herpes infeksiyonları görülebilmektedir. Özel durumlarda temas sonrası CYBH ve HIV için korunma amaçlı ilaçlar kullanılabilir. Böyle bir risk aldığını düşünen kişi bulunduğu ülkede veya kendi ülkesindeki konu ile ilgili kişilere danışmalı ve gerekli tıbbi yardımı almalıdır. Frengi (Sifiliz), Klamidya, Gonore (bel soğukluğu) ve Trikomonas’a karşı antibiyotik koruması mümkündür. Yüksek riskli bir ilişki sonrasında tercihan ilk 2 saat, hatta 72 saate dek HIV’e karşı 1 ay süre ile alınacak ilaçların bulaşı önemli ölçüde azalttığı bilinmektedir. İlaç alıp almama kararı ve hangi ilaçların kullanılacağı HIV-AIDS konusunda deneyimli bir hekime danışılarak verilmelidir. Riskli bir temas ve genital belirtiler varlığında erken dönemde doktora başvurulmalıdır.
Seyahat esnasında yeni partnerler ile ilişkiye giren kişilere, dönüşlerinde yaşadıkları ülkede yeniden seks yapmadan önce, CYBH, hepatit virusları ve HIV yönünden tam bir tarama önerilir. Uzun kuluçka süreleri nedeni ile bu Sifiliz ve HIV’de bir süre sonra tekrar gerektirmektedir (Örn. HIV’de 3 ay).
1957 yılında Karacabey’de doğdu. Orta öğrenimini Ankara Bahçelievler Deneme Lisesinde tamamladı. Hacettepe Tıp Fakültesinden 1981 yılında dönem birincisi olarak mezun oldu. Aynı fakültede 1985 yılında İç Hastalıkları Uzmanı olmaya hak kazandı. Hacettepe Tıp Fakültesi ve University of Texas Houston Health Science Center - Center for Infectious Disease’de infeksiyon hastalıkları eğitimi alan Dr.Volkan Korten 1994 yılında İç Hastalıkları Doçenti oldu. 1999 yılında profesör olarak atanan Dr.Volkan Korten halen Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanlığını yürütmektedir. Antibiyotik direnci, hastane infeksiyonları, AIDS, seyahat sağlığı, moleküler epidemiyoloji ve febril nötropeni ilgi alanlarını oluşturmaktadır. Febril Nötropeni Derneği’nin kurucu ve yönetim kurulu üyesidir. Ayrıca American Society for Microbiology, International Society of Travel Medicine, Alliance for the Prudent Use of Antibiotics (APUA), European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases, ANKEM Derneği, KLİMİK Derneği, Türkiye İnfeksiyon Hastalıkları Derneği, AIDS Savaşım Derneği ve Hastane İnfeksiyonları Derneği üyesidir. EORTC(Avrupa Kanser Araştırma ve Tedavi Örgütü) – Infectious Diseases Group aktif üyesi olarak klinik araştırmalara katılmaktadır. Halen Marmara Üniversitesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı ve MÜTFV Academic Hospital’da yarı zamanlı ve Kadıköy Florence Nightingale Hastanesinde konsültan olarak çalışmaktadır.