Beslenme alışkanlıkları sağlıklı yaşam ve sağlıklı dişler için önemlidir.Gün boyu tüketilen gıdaların ağız ortamında kalan artıkları , ağızdaki bakteriler için besin kaynağı olacak ve çürük gelişimi aktive olacaktır.Ağzımızdaki asit ortam ve azalmış tükürük akışı çürük yapıcı etkileri aktive ederken,tükürük akışının artması ve asit ortamın tamponlanması çürük önleyici olarak rol oynar.Çürük gelişiminde asıl olan ise  fırçalama alışkanlığıdır.

Dişlerimizi neler çürütür?
Diş sağlığı açısından zararlı (karyojenik) olarak adlandırabileceğimiz gıdalar; şekerli;nişastalı;asitli ve dişler üzerine yapışan,kolay uzaklaştırılamayan gıdalardır.Ağzımızda asite dönüşen her şey çürüğe neden olabilir.Bakteriler şekeri asite çok kolay dönüştürdüğü için şekerli gıdaların tüketiminde bazı noktalara dikkat etmek gerekir.
 

Şekerli ve asitli gıdaları ne şekilde tüketmeliyiz?
Sağlıklı dişlere sahip olmak için , zararlı olarak adlandırılan gıdaların ara öğünlerde değil ana öğün içinde tüketilmesinde fayda vardır.Ana öğünlerde tükürük akışı artar ve bu da dişler üzerinde yıkama etkisi yapar.Ayrıca her öğünden sonra diş fırçalamak mümkün değilse ağız mutlaka çalkalanmalıdır. Özellikle baklava v.b. gıdalardan sonra en azından ağız çalkalanmalı,mümkün ise dişler hemen fırçalanmalıdır.Bu tarz gıdalar (tatlı,makarna,pilav v.b.) ara öğünlerde tüketilmemelidir.Tüketildiği taktirde fırçalama yapılmalıdır.
 

Ara öğünlerde ne yemeliyiz?
Özellikle çocukların gün içerisinde cips ve kolalı içecekleri çok tüketmesi,bunların dişler üzerinde yapışıp kalması gün boyu ağızda bir asit ortamı oluşmasına neden olmakta ve çürük gelişimi; dişlerin daha az fırçalandığı bu dönemde daha hızlı olmaktadır.Fırçalama alışkanlığı ne kadar çabuk kazanılırsa çürük gelişimi ihtimali o oranda azalacaktır.Sağlıklı bir yaşam için önerilen beslenme şekli sağlıklı dişler için de geçerlidir.Ara öğünlerde şeker içeriği düşük olan ve dişler üzerine yapışmayan sebze-meyve tüketilmesi (elma,salatalık v.b.) hem dişler hem de dişetleri için önerilmektedir.
 

Dişler için faydalı gıdalar nelerdir?
Fosfatlar diş çürüğünü engelleyici ( karyostatik) besin maddelerinin başında gelir.Rafine edilmemiş hububat ( esmer un,esmer şeker,esmer pirinç v.b.),peynir,süt ve yer fıstığının çürük önleyici özelliği yapılarındaki fosfatlarla ilişkilidir.Fosfatlar kalsiyumla birlikte çökelerek de çürük oluşumunu engeller.
 

Proteinlerin asitleri tamponlama etkisi vardır.Peynir içeriğindeki kazein maddesi minenin çözünmesini engelleyerek çürük önleyici etki sağlar.Peynir bu açıdan önemli bir besindir.Özellikle tatlı sonrası tüketildiğinde , yapısındaki kalsiyum,fosfat ve peptidler ile asiti tamponlama etkisinden faydalanılır.

Kalsiyum içerikli besinler de karyostatik ( çürük önleyici) olarak değerlendirilir.Süt, yapısındaki kazein ile çürük önleyicidir ancak şeker katıldığında çürük yapıcı (karyojenik) olacaktır.

Kakao ve çay yapısındaki tannik asit nedeni ile antiseptiktir.
 

Yüksek oranda kalsiyum, kakao, fosfor,potasyum,demir içeren çikolata dişler için faydalı besinlerden midir?
Çikolata diğer tatlılara oranla dişlere daha az zararlı denilebilir.Bugün çikolatanın kalp sağlığından ruh sağlığına kadar faydaları olduğu da biliniyor.Çikolata tercihi yapılırken kakao yağı içeriği yüksek olanlar ve rengi koyu olan “bitter” çikolatalar tercih edilmelidir.Çikolatanın içinde pek çok faydalı mineraller olmakla birlikte unutulmaması gereken nokta çikolatanın yüksek oranda şeker içerdiği ve tüketildikten sonra dişlerin fırçalanması gerektiğidir.
Diş sağlığı açısından asıl olan daima mekanik temizlik, yani fırçalama alışkanlığıdır.
 

Anahtar Kelimeler: beslenme , diş çürüğü , çürük önleyici , çürük yapıcı , fırçalama alışkanlığı , ana öğün , ara öğün , asit , fosfatlar , kalsiyum , kazein , peynir , tannik asit , kakao , çay , çikolata

Paylaş ve Kaydet